पाँच वर्षसम्म रेडियो नेपालमा जागिर खाएपछि उनी नेपाली सेनामा जोडिए । दुई वर्षपछि सेनाको जागिर पनि छाडेर उनी आफ्नो जन्मथलो गोरखा फर्किए । ‘सुबेदार सापले सामाखुशीमा एक रोपनी जग्गा दिन्छु जागिर नछोड भन्नुभएको थियो तर मलाई मन लागेन । आफ्नै जन्मथलो फर्किन मन लागेर गोरखा आएँ’, उनले सुनाए ।
गोरखा फर्केर लालबहादुरले पुनः पुर्ख्यौली पेशालाई निरन्तरता दिए । पुर्ख्यौली थलो गोरखा बजार नजिकैको सतिपिपल भएपनि बुवाको पालादेखि हाल भीमसेनथापा गाउँपालिकामा पर्ने घ्याम्पेसाल बस्न थालेको उनी बताउँछन् । ‘त्यो बेला गाडी चल्दैनथ्यो, सारङ्गी बजाएर जम्मा भएको मकै, कोदो र धान बजार ल्याउन समस्या भयो भनेर बजारको जग्गा बेचेर बुवाहरु घ्याम्पेसाल आएर बस्नुभयो’, लालबहादुरले सतिपिपलबाट घ्याम्पेसाल सर्नुको कारणबारे भने ।
रेडियो नेपालमा हुँदा उनले नौ वटा गीत रेकर्ड गराएका थिए । ९० सालको महाभूकम्प, पृथ्वीनारायण शाहको जीवनी, जङ्गबहादुरको सत्ता उत्थान, विश्वयुद्ध, डाँफे चरी लगायतका कर्खा, सवाई उनले रेडियो नेपालबाट गाएका थिए । यही गीतहरुबाट उनले राष्ट्रिय स्तरको चर्चा समेत बटुल्न सफल भएका थिए ।
२०७६ सालमा काठमाडौंको प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा ‘लालबहादुर गन्धर्व सारङ्गी साँझ’ समेत भएको थियो । धर्मराज थापाले गाएको ‘हाम्रो तेन्जिङ शेर्पाले चढ्यो हिमाल चुचुरा’ बोलको गीत प्रायः उनी गाउने गर्थे ।
तर अहिले बुढ्यौलीपनले छोएसँगै उनलाई स्वरले पनि साथ दिन छाडेको छ । आँखाको दृष्टि गुमेका कारण हिँडडुल गर्न उनलाई सहारा चाहिन्छ । तर उनले बजाउने सारङ्गीको सूर–तालमा भने कुनै कमी छैन । आफू मरेपछि यो पेशा कसले धान्छ भन्ने चिन्ता पनि उनलाई छ । आफूहरु मणिराम गाइनेको नाती पुस्ता रहेको उनी बताउँछन् ।
उनका नौ छोराहरुमध्ये तीन जनाले बुवाकै पेशा अंगालेका छन् । बाँकी अन्य रोजगारीमा संलग्न छन् ।
छोरामध्येका एक ठाकुर गन्धर्व सारङ्गी बजाउन जानेपनि पुर्ख्यौली पेशालाई अंगाल्न नसकेको बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘आफ्नै समुदायमा बसेको भए यही पेशातिर लागिन्थ्यो होला, तर यता आएपछि खासै मन गएन ।’
पछिल्लो समय गन्धर्वका पुराना गीतहरु गाउने मान्छे भेट्न मुस्किल रहेको उनी बताउँछन् । आफ्ना बुवा लालबहादुरसँग रहेको ज्ञान र सीप गन्धर्व इतिहासको एक दस्तावेज बन्न सक्ने उनी बताउँछन् ।
Leave a Reply